Vervuilende bedrijven moeten vrezen voor massaclaims

‍De Nederlandse Staat heeft chemiebedrijf 3M aansprakelijk gesteld voor PFAS-schade die door toedoen van het bedrijf in de Zeeuwse Westerschelde is ontstaan. Naast de directe kosten voor Rijkswaterstaat (onderzoek en afvoeren verontreinigde baggerspecie), voor vissers en recreatiebedrijven, wordt van het chemiebedrijf ook een vergoeding geclaimd voor de ‘ecologische schade’. De omvang van die schade zal de komende jaren in kaart worden gebracht.

De aansprakelijkstelling is het gevolg van een rechterlijke uitspraak van vorige week in België. Het in de Antwerpse haven gevestigde 3M moet van de rechter een schadevergoeding betalen aan een Belgisch gezin dat in de buurt van de fabriek woont, omdat in het bloed van het gezin meer dan honderd keer de toegestane hoeveelheid PFAS werd gevonden. Het is voor het eerst dat 3M voor PFAS-schade is veroordeeld.

Giftige cocktail

PFAS is een verzamelnaam voor giftige chemische stoffen die niet afbreekbaar zijn door de natuur, die worden gebruikt bij de productie van onder meer schoonmaakmiddelen, pannen en cosmetica. Door de lozing van deze gifstoffen belanden ze in het milieu, de voeding en het drinkwater, en als gevolg daarvan ook in de mens. Daaraan kleven de nodige gezondheidsrisico’s. Het immuunsysteem kan worden aangetast, de vruchtbaarheid kan afnemen en hormonen kunnen vestoord raken. PFAS is kort en goed een verzameling van akelige stoffen met zo mogelijk grote lichamelijke gevolgen.

Andere vervuilers

Het is daarom goed nieuws dat de overheid PFAS-vervuiler 3M aansprakelijk stelt. Deze stap zet bovendien de deur open voor rechtszaken tegen andere vervuilende bedrijven als Chemours en Tata Steel. Voor omwonenden van chemiefabriek Chemours bij Dordrecht geldt hetzelfde als voor omwonenden van de 3M-fabriek bij Antwerpen: ze hebben het advies gekregen om geen groenten of fruit uit eigen moestuin te eten, vanwege het risico op blootstelling aan teveel PFAS. De stoffen zullen nog duizenden jaren schade toebrengen, waardoor ook toekomstige generaties er bovendien last van hebben. Pleit het 'advies' het chemiebedrijf vrij of is men ook daadwerkelijk aansprakelijk voor de schade die wordt aangericht?

Massaclaims!

Bedrijven zoals 3M en Chemours kunnen mogelijk vanuit Nederland meerdere en grotere schadeclaims verwachten. Het Nederlandse recht biedt de mogelijkheid om namens een grote groep gedupeerde een massaclaim in te dienen als er voldoende vergelijkbare feiten zijn. Momenteel is zo’n zaak tegen TataSteel al in voorbereiding namens meerdere omwonenden van de staalfabriek in de regio IJmuiden. Met Tata Steel is de kous echter niet af.