Beroepsziekten: voorbeelden uit de praktijk

Gehoorschade door blootstelling aan lawaai

Werken in een omgeving met veel lawaai kan leiden tot gehoorschade, een van de meest voorkomende beroepsziekten. Langdurige blootstelling aan harde geluiden kan het gehoor geleidelijk aantasten en leiden tot blijvende gehoorverlies of tinnitus, een constante piep of ruis in de oren. Dit komt vaak voor bij werknemers in fabrieken, de bouw, de metaalindustrie en de muziekwereld, waar geluidsniveaus vaak boven de veilige limieten liggen.

Gehoorschade kan een enorme impact hebben op het dagelijks leven van de werknemer, vooral omdat het vaak onomkeerbaar is. Preventie is hierbij essentieel, en het dragen van gehoorbescherming zoals oordopjes of oorkappen is van groot belang om het risico op gehoorschade te verkleinen. Daarnaast moeten werkgevers zorgen voor geluidsmetingen en de blootstelling aan lawaai verminderen door het gebruik van geluidsdempende materialen of machines.

Psychische beroepsziekten door werkstress

Niet alleen fysieke aandoeningen worden beschouwd als beroepsziekten; ook psychische aandoeningen kunnen door het werk worden veroorzaakt. Werkstress is een steeds vaker voorkomend probleem dat kan leiden tot burn-out, depressie en angststoornissen. Werknemers die voortdurend onder hoge druk staan, weinig controle hebben over hun werkomstandigheden of te maken hebben met conflicten op de werkvloer, lopen een groter risico op het ontwikkelen van psychische klachten.

Burn-out is een veelvoorkomende psychische beroepsziekte waarbij werknemers uitgeput raken door langdurige stress. Symptomen zijn onder andere extreme vermoeidheid, cynisme ten opzichte van het werk, en concentratieproblemen. Het herstel van een burn-out kan maanden of zelfs jaren duren, en in sommige gevallen is volledige re-integratie in het werk niet mogelijk. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om werkstress te voorkomen door werkdruk te verlagen, medewerkers de ruimte te geven voor herstel en een veilige en ondersteunende werkomgeving te bieden.

Huidziekten door blootstelling aan chemicaliën

Beroepsgerelateerde huidziekten zijn een ander voorbeeld van aandoeningen die ontstaan door blootstelling aan schadelijke stoffen. Contacteczeem is een veelvoorkomende huidaandoening die wordt veroorzaakt door langdurig contact met irriterende stoffen, zoals oplosmiddelen, reinigingsmiddelen of cement. Werknemers in sectoren zoals de schoonmaak, bouw of chemische industrie lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van huidproblemen.

Symptomen van beroepsgerelateerd contacteczeem zijn roodheid, jeuk, schilfering en blaasjes op de huid. In ernstige gevallen kan de huid zelfs gaan barsten en infecteren, wat het werken moeilijk of zelfs onmogelijk maakt. Het gebruik van beschermende kleding, handschoenen en het regelmatig reinigen van de huid zijn belangrijke maatregelen om deze huidaandoeningen te voorkomen. Werkgevers moeten werknemers voorlichten over de gevaren en hen de juiste beschermingsmiddelen aanbieden.

Ziekten door blootstelling aan biologische agentia

In bepaalde sectoren, zoals de gezondheidszorg, landbouw en afvalverwerking, worden werknemers blootgesteld aan biologische agentia zoals bacteriën, virussen of schimmels. Dit kan leiden tot infectieziekten of allergieën. Een bekend voorbeeld is longontsteking of tuberculose bij zorgverleners die werken met patiënten die besmet zijn met besmettelijke ziektes. Ook mensen die werken met dieren, zoals boeren of slachthuismedewerkers, kunnen ziekten oplopen door contact met dierlijke ziekteverwekkers.

Daarnaast kunnen schimmels of bacteriën die voorkomen in vochtige werkruimtes allergische reacties veroorzaken, zoals astma of allergische rhinitis. Werknemers die veel in aanraking komen met stof of organisch materiaal, zoals bakkers, landbouwers of mensen die werken in afvalverwerking, lopen een hoger risico op deze aandoeningen. Goede hygiëne, het gebruik van beschermende middelen en regelmatige gezondheidscontroles zijn van belang om het risico op beroepsgerelateerde infecties te verkleinen.

Preventie en de rol van werkgevers

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om hun werknemers te beschermen tegen de risico’s die gepaard gaan met hun werk. Dit betekent dat zij maatregelen moeten nemen om beroepsziekten te voorkomen door veilige werkomstandigheden te bieden. Dit kan door te zorgen voor voldoende ventilatie, het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen of gehoorbescherming, en het voorlichten van werknemers over de risico’s van hun werkzaamheden.

Het is daarnaast belangrijk dat werkgevers regelmatig risico-inventarisaties uitvoeren om te controleren of de werkomstandigheden nog voldoen aan de veiligheidseisen. Ook moeten zij actie ondernemen als er sprake is van klachten of symptomen die wijzen op beroepsziekten. Door tijdig in te grijpen, kunnen ernstige aandoeningen en langdurige arbeidsongeschiktheid worden voorkomen.