Een analyse van artikel 6:179 BW

Waarom is de eigenaar aansprakelijk?

De gedachte achter artikel 6:179 BW is dat dieren een zekere mate van onvoorspelbaarheid in hun gedrag hebben. Zelfs de meest getrainde en goed opgevoede dieren kunnen in bepaalde situaties onvoorspelbaar reageren. Een hond die normaal gesproken vriendelijk is, kan bijvoorbeeld plotseling agressief worden als hij schrikt, of een paard kan op hol slaan zonder duidelijke aanleiding. Omdat dieren hun eigen instincten volgen en niet altijd rationeel handelen, legt de wet de verantwoordelijkheid voor hun gedrag bij de eigenaar of bezitter van het dier.

Dit betekent dat de eigenaar van een dier altijd het risico draagt voor het gedrag van het dier, ook als hij zelf niets fout heeft gedaan. Het gaat er niet om of de eigenaar nalatig is geweest in het toezicht houden op het dier, maar om het enkele feit dat het dier schade heeft veroorzaakt. Dit principe van risicoaansprakelijkheid zorgt ervoor dat slachtoffers van schade door dieren gemakkelijker een schadevergoeding kunnen krijgen, omdat zij niet hoeven te bewijzen dat de eigenaar nalatig was.

Voor welke schade is de eigenaar verantwoordelijk?

De aansprakelijkheid van de eigenaar volgens artikel 6:179 BW geldt voor alle vormen van schade die door het dier wordt veroorzaakt. Dit kan zowel materiële schade als letselschade zijn. Materiële schade omvat bijvoorbeeld schade aan eigendommen, zoals een hond die de tuin van de buren vernielt of een paard dat op hol slaat en een auto beschadigt. Letselschade kan ontstaan als een dier iemand aanvalt of verwondt, zoals een hondenbeet of een paardentrap.

De eigenaar is verantwoordelijk voor alle kosten die voortvloeien uit de schade, zoals de kosten voor medische behandelingen, reparaties aan eigendommen en eventuele andere schadeposten. In het geval van letselschade kan de eigenaar ook aansprakelijk zijn voor inkomensverlies van het slachtoffer als deze door het letsel niet kan werken. Daarnaast kan het slachtoffer in ernstige gevallen aanspraak maken op smartengeld, een vergoeding voor de immateriële schade die het slachtoffer lijdt door het letsel.

Wat is de rol van overmacht in artikel 6:179 BW?

Hoewel artikel 6:179 BW de eigenaar vrijwel altijd aansprakelijk stelt voor de schade die een dier veroorzaakt, kan de eigenaar onder bepaalde omstandigheden een beroep doen op overmacht. Dit houdt in dat de eigenaar kan proberen aan te tonen dat de schade is ontstaan door een situatie die buiten zijn macht lag, en dat hij niets had kunnen doen om het incident te voorkomen. Overmacht kan bijvoorbeeld aan de orde zijn als iemand het dier bewust heeft geprovoceerd of als er sprake was van een onverwachte gebeurtenis, zoals een natuurramp.

In de praktijk wordt een beroep op overmacht echter maar zelden gehonoreerd. De wet legt een zware bewijslast op de eigenaar, en het is moeilijk om aan te tonen dat de schade volledig buiten zijn macht lag. De eigenaar moet kunnen bewijzen dat hij alles heeft gedaan wat redelijkerwijs van hem verwacht mocht worden om het incident te voorkomen. Als een hond bijvoorbeeld iemand bijt nadat hij door die persoon is gepest of uitgedaagd, kan dit in sommige gevallen als overmacht worden beschouwd. Maar ook in dergelijke situaties blijft de verantwoordelijkheid meestal bij de eigenaar liggen, omdat van hem wordt verwacht dat hij zijn dier onder controle houdt, zelfs in moeilijke omstandigheden.

Hoe wordt de schadevergoeding berekend?

Als de eigenaar aansprakelijk wordt gesteld voor de schade, kan het slachtoffer een schadevergoeding eisen. De hoogte van deze schadevergoeding wordt berekend aan de hand van verschillende factoren, afhankelijk van de aard en de ernst van de schade. Voor materiële schade wordt de vergoeding vastgesteld op basis van de kosten voor het repareren of vervangen van de beschadigde eigendommen. Dit kan bijvoorbeeld gaan om de kosten voor het repareren van een auto of het herstellen van schade aan een tuin.

Bij letselschade wordt de schadevergoeding bepaald aan de hand van de medische kosten die het slachtoffer heeft gemaakt, zoals ziekenhuisbezoeken, medicijnen, fysiotherapie en andere behandelingen die nodig zijn om van het letsel te herstellen. Als het slachtoffer door het letsel niet in staat is om te werken, kan hij ook een vergoeding krijgen voor het gemiste inkomen. In sommige gevallen kan de schadevergoeding ook een compensatie bevatten voor toekomstig inkomensverlies als het letsel blijvend is.

Daarnaast kan het slachtoffer aanspraak maken op smartengeld, een vergoeding voor de immateriële schade die het letsel heeft veroorzaakt. Smartengeld is bedoeld om de pijn, het leed en het ongemak te compenseren die het slachtoffer heeft ervaren door het incident. Bij ernstige letselschade, zoals blijvende littekens of invaliditeit, kan het smartengeld aanzienlijk zijn.

Verzekering en de rol van de verzekeraar

In veel gevallen zal de eigenaar van een dier een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) hebben die de schade dekt die door het dier wordt veroorzaakt. Dit maakt de afhandeling van schadeclaims vaak eenvoudiger, omdat de verzekeraar de schadevergoeding zal betalen aan het slachtoffer. De aansprakelijkheidsverzekering dekt meestal zowel de materiële schade als de letselschade die door een dier wordt veroorzaakt.

Als het slachtoffer de eigenaar van het dier aansprakelijk stelt, zal de verzekeraar de claim onderzoeken en bepalen of de schade onder de polis valt. In de meeste gevallen zal de verzekeraar de schadevergoeding uitkeren, tenzij er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden. Het is echter belangrijk dat het slachtoffer goed op de hoogte is van zijn rechten en ervoor zorgt dat alle schadeposten correct worden opgenomen in de claim. Een letselschadeadvocaat kan hierbij helpen door het slachtoffer te adviseren en ervoor te zorgen dat de claim correct wordt ingediend.